Forum studentów WSB

I.    1. Wpływ polityki fiskalnej na popyt globalny
Finanse publiczne stwarzają szczególne możliwości oddziaływania na przebieg cyklu koniunkturalnego. Zasadniczą w sprawą w przebiegu cyklu koniunkturalnego jest kształtowanie się popytu, zwłaszcza popytu konsumpcyjnego. Słabnąca aktywność gospodarcza powoduje obniżenie tempa wzrostu dochodów gospodarstw domowych, a w konsekwencji osłabienie zgłoszonego na rynku popytu, a to prowadzi do dalszego spowolnienia aktywności gospodarczej. Gdy nastąpi doraźne, nadzwyczajne powiększenie dochodów, spowoduje to odwrócenie spadkowej tendencji popytu lub przynajmniej jej zahamowanie. Instrumenty polityki fiskalnej szczególnie się nadają, by zapewnić taki „zastrzyk” nadzwyczajnych dochodów. Operując instrumentami podatkowymi, można zmniejszyć skalę obciążeń fiskalnych fiskalnych i tym samym zwiększyć dochody do dyspozycji przy utrzymaniu na niezmienionym poziomie dochodów brutto. Instrumenty wydatkowe pozwalają kreować dochody dodatkowe w formie transferów socjalnych, zwiększenia zatrudnienia w instytucjach sektora finansów publicznych, dotacji celowych itp. Inną formą wspierania słabnącej aktywności gospodarczej mogą być zamówienia publiczne, a zwłaszcza inwestycje finansowane ze środków budżetowych. Odwrotną stroną wszelkich działań nastawionych na wspieranie słabnącej koniunktury jest wzrost deficytu budżetowego. Sprowadzają się one w ostatecznym rachunku do zmiany w podziale istniejących dochodów między sektorami prywatnymi a sektorem finansów publicznych na niekorzyść tego ostatniego. Stwarza to istotne ograniczenie dla polityki stabilizacyjnej: nie powinna prowadzić do takiego wzrostu deficytu, który wywołałby trudności w jego finansowaniu i stwarzał zagrożenie na przyszłość.
      2. Równowaga krótkookresowa przy uwzględnieniu państwa
Równowaga krótkookresowa jest to równowaga przejściowa.Jest to stan w gospodarce,w którym stabilne są wszystkie strumienie,a niestabilne są wszystkie zasoby.
Strumieniem są:
1.        dochód narodowy
2.        wielkość produkcji(miernikiem produkcji jest PKB)
3.        wielkość sprzedaży

4.        wydatki,w tym:
¨        wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych
¨        wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw
¨        wydatki rządowe na krajowe dobra finalne
¨        wydatki zagranicy na krajowe dobra exportowe
5.        dochody z czynników produkcji
6.        deficyt budżetowy
7.        wielkość zatrudnienia oraz bezrobocie
8.        inflacja

Zasobem może być:
1.        podaż pieniądza(ilość pieniądza będąca w obiegu)
2.        wielkość oszczędności
3.        wielkość majątku produkcyjnego
4.        wielkość kapitału
5.        dług publiczny(zadłużenie państwa)
6.        stopa bezrobocia
7.        stopa inflacji

           3. Mnożnik zrównoważonego budżetu
Mnożnik zrównoważonego budżetu to mechanizm polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje wzrost dochodu narodowego o wielkość dokładnie równą wzrostowi wydatków rządowych. Mnożnik ten jest równy dokładnie 1.

           4. Działanie stabilizatorów automatycznych
Automatyczne stabilizatory koniunktury – wmontowane w systemy dochodów i wydatków publicznych rozwiązania, powodujące zmiany w strukturze przepływów pieniężnych pomiędzy sektorem finansów publicznych a sektorami prywatnymi: na korzyść sektorów prywatnych w miarę pogarszania się koniunktury i na odwrót, na korzyść sektora finansów publicznych, gdy koniunktura się poprawia. Zasadniczą zaletą automatycznych stabilizatorów koniunktury jest działanie automatyczne i przeważnie natychmiastowe bez konieczności podejmowania odrębnych decyzji. Tym samym eliminuje to odroczenie pomiędzy wystąpieniem zjawiska a pojawieniem się strumienia pieniężnego mającego zneutralizować niekorzystny wpływa na kształtowanie się popytu. Słabą stroną automatycznych stabilizatorów koniunktury jest natomiast ograniczony zakres odcinków finansów publicznych, publicznych których można je wmontować w rozwiązania systemowe.
Przykłady automatycznych stabilizatorów koniunktury:
- zasiłki dla bezrobotnych
- różnego rodzaju świadczenia socjalne
- progresywny podatek dochodowy
W Polsce tego rodzaju wydatki mają znacznie jedynie marginesowe. Znaczenie stabilizatorów jest tym większe, im bardziej w danym kraju jest rozbudowany system świadczeń socjalnych.
           5. Budżet strukturalny i budżet skorygowany o wpływ inflacji
Budżet strukturalny – budżet pełnego zatrudnienia/ pokazuje jaki byłby stan budżetu w warunkach pełnego zatrudnienia i na poziomie produkcji potencjalnej/oblicza jakie byłyby rządowe dochody, wydatki i deficyt, gdyby gospodarka osiągnęła produkt potencjalny.
           6. Deficyt budżetowy a dług publiczny
Budżet danego roku charakteryzuje się tym, że wydatki budżetowe danego roku są większe od wpływów,to jest właśnie deficyt budżetowy. Może być teoretycznie nadwyżka budżetowa, ale o tym na razie w polskich warunkach możemy zapomnieć. Deficyt budżetowy danego roku jest finansowany emisją papierów dłużnych (głownie obligacji emitowanych przez państwo w Polsce i na innych rynkach Europy i np Japonii). Całe zadłużenie aktualne państwa (rządowe i samorządu terytorialnego) wynikające z wszystkich poprzednich budżetów (z deficytem), to dług publiczny. Każdy deficyt budżetowy powiększa dług. Roczne przyrosty długu publicznego są równe deficytowi sektora finansów publicznych w danym roku.

      7. Ograniczenia dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
Możliwości wykorzystania automatycznych stabilizatorów są ograniczone. Oznacza to, że fiskalna polityka stabilizacyjna powinna być prowadzona raczej za pomocą dyskrecjonalnych środków stabilizacyjnych, to znaczy decyzji powodujących bezpośrednio zwiększenie bądź zmniejszenie dochodów lub wydatków publicznych, tak aby nastąpiło zwiększenie(w sytuacji słabnącego popytu) dochodów do dyspozycji netto podmiotów sektorów prywatnych. W wykorzystaniu aktywnej polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym(tryb ustawowy uruchomienia środków jest dość przewlekły) i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy. Operując środkami dyskrecjonalnymi w celu wpływania na koniukturę, rząd powinien pamiętać zawsze, że:
-instrumenty polityki stabilizacyjnej mogą być skuteczne tylko w pewnym stopniu i nie mogą całkowicie zapobiegać tendencjom występującym w cyklu koniunkturalnym
-nie wolno doprowadzić do powstania nadmiernego deficytu, aby osiągnąć tylko nieznaczne osłabienie recesji, zawsze trzeba dążyć do współmierności efektów i kosztów
-nie wolno dopuścić do utrwalenia się rozwiązać zastosowanych w celu zwiększenia dochodów podmiotów prywatnych w warunkach słabnącej koniunktury, kiedy koniunktura zacznie się poprawiać